Η ευθύνη πάντα πλακώνει τους από κάτω

Άρθρο του Βασίλη Καπετάνιου


Κάθε Ιούλιο μήνα σαν ένα τελετουργικό μνήμης εδώ και πολλά χρόνια παίρνω τηλέφωνο τον Θεόφιλο, φίλο από το στρατό για τα χρόνια πολλά στα γενέθλια του. Πιάνοντας το ακουστικό για να καλέσω το νούμερο του σαν μια περιοδική διαρκής επαναλαμβανόμενη σωματική μνήμη ενεργοποιούνται συμπτώματα από κάκωση του καρπιαίου σωλήνα στο δεξί μου χέρι. Αφού αυτό ήταν το αποτέλεσμα της πρώτης «ιστορίας» στο στρατό που περάσαμε μαζί και με τον Αντώνη.
Με τον Θεόφιλο πρώην φυσιοθεραπευτή νυν δημοτικό υπάλληλο και τον Αντώνη πρώην οδοντίατρο και νυν υπάλληλο ιδιωτικού λογιστηρίου βρεθήκαμε όλοι μαζί από το υγειονομικό σώμα του στρατού όπου αρχικά μας είχαν τοποθετήσει σε μια όχι και τόσο επιθυμητή μονάδα του στρατού. Όχι τόσο επιθυμητή ούτε για κληρωτούς ούτε για μόνιμους αξιωματικούς όπως ανακαλύψαμε στην πορεία.
Πριν καταλάβουμε το κλίμα της νέας μονάδας, αφού περάσαμε και από μια τυπική συνέντευξη με τον λοχαγό μας επιλεγήκαμε για μια σημαντική εργασία. Έπρεπε να καταγράψουμε χειρόγραφα όλες τις θέσεις μάχης, όπλα τρόπους επικοινωνίας κλπ. Εμένα μου φάνηκε ότι θα χρειαζόμασταν τόμους από στρατιωτικά λεξικά για να μπορέσουμε να βγάλουμε άκρη.
-Μην ανησυχείτε εύκολα είναι όλα, αύριο με τα Ρεο θα κάνουμε ένα γύρω όλες τις θέσεις για τις οποίες είμαστε υπεύθυνοι και πρέπει να καταγράψετε.
Εγώ το κατάλαβε κάπως σαν μια βιωματική εκπαίδευση και χαλάρωσα λίγο. Και να είμαστε την άλλη μέρα στην τρίτη θέση μάχης πάνω στο ύψωμα προφήτης Ιεζεκιήλ, ονομάστηκέ έτσι από το ομώνυμο εκκλησάκι.
-Εδώ παλικάρια είναι ο όρμος γυμνιστών …
-Κύριε λοχαγέ η πινακίδα γράφει «προφήτης Ιεζεκιήλ», του είπε ο Θεόφιλος
-Στραβάδια προσοχή και μεταβολή.
Και από ότι φάνηκε ο λοχαγός είχε δίκιο, κάνοντας μεταβολή μπροστά μας απλωνόταν μια πανέμορφη παραλία και μια μεγάλη ομάδα άγγλων τουριστών γυμνών και κοκκινοκαψαλισμένων απολάμβανε τον ελληνικό ήλιο.
-Μεταβολή και τέλος το οφθαλμόλουτρο για σήμερα. Εδώ λοιπόν παλικάρια «στον όρμο γυμνιστών» υπάρχει μόνο το όπλο εδώ και τρία χρόνια έπαψε να είναι επανδρωμένο. Γιατί κάποιοι φαντάροι έκαναν εν αδαμιαία περιβολή δημόσιες σχέσεις με αγγλίδες γυμνίστριες οι οποίες ήταν λάτρεις ήταν θαυμάστριες των ελληνικών κανονιών. Και όταν σε ένα ξαφνικό έλεγχο βρέθηκε απρόσκλητος στο πάρτι και ο στρατηγός έκλεισε το φυλάκιο.
Επιστρέφοντας στο στρατόπεδο ξεκινήσαμε την χειρόγραφη εργασία μας και εκεί αντιληφθήκαμε ότι το έργο μας θα ήταν 1350 σελίδες.
-Κύριε λοχαγέ να κάνουμε ένα χειρόγραφο 450 σελίδες και τα άλλα δυο σε φωτοτυπίες, με δικά μας έξοδα (του προτείναμε).
-Ρε τρελαθήκατε τελείως θα βγάλουμε απόρρητα σχέδια του στρατού στα φωτοτυπάδικα.
Εμείς νοιώσαμε και λίγο εθνικοί προδότες με εκείνο το αυστηρό του βλέμμα και στρωθήκαμε στην δουλειά, ούτε για καρμπόν δεν τολμήσαμε να τον ρωτήσουμε. Και άρχισαν μετά από δυο μέρες να πονάνε δάκτυλα και καρποί την Παρασκευή μάλλον είχαμε ξεπεράσει το όριο του πόνου και δουλεύαμε σαν τρελαμένα μηχανάκια. Σάββατο βράδυ, ενώ ο λοχαγός μας είχε υπηρεσία και έκανε τον τυπικό του έλεγχο, μας πέτυχε στο επιλοχάδικο στις δυο τα ξημερώματα με τον Μητροπάνο να τραγουδάει «τα λαδάδικα» από ένα μικρό τρανζίστορ και τρία τεράστια σέικερ με φραπόγαλα για να καταπολεμήσουμε την νύστα.
-Κύριε λοχαγέ εδώ, να γράψω προφήτης Ιεζεκιήλ ή όρμος γυμνιστών τον ρώτησε ο Θεόφιλος.
-Γράψε ρε όρμος γυμνιστών.
Την δευτέρα ήμασταν από τους πρώτους που παραδώσαμε την εργασία. Την Τρίτη το πρωί πριν την πρωινή αναφορά ακούγονταν μέχρι εμάς, ψηλά πάνω στο λόχο οι φωνές του διοικητή που έβριζε τον λοχαγό μας. Εμείς έχοντας πάρει το δελτίο θυμού του διοικητή περιμέναμε να ξεσπάσει καταιγίδα αλλά δεν ξέραμε γιατί.
Ο διοικητής έπαψε να ωρύεται και καταλάβαμε ότι ο λοχαγός έρχεται προς το λόχο, όλοι σε υπερένταση για να μάθουμε τι έχει συμβεί.
-Βασίλης Αντώνης Θεόφιλος στην αναφορά
Άρχιζε να φωνάζει τα ονόματα μας καθώς ανέβαινε την ανηφόρα προς το λόχο μας. Τα χέρια του κινούνταν σαν κάτι πολυβόλα που βλέπαμε σε παλιές αμερικάνικες ταινίες και εμείς ήμασταν οι άοπλοι Απάτσι που θα γέμιζε τα κορμιά μας βόλια. Σε κάποια στιγμή από το βιαστικό του περπάτημα του έφυγε το καπέλο έτσι όπως έφευγε του Σαρλό στις βουβές ταινίες και ένα πνιχτό γέλιο ακούστηκε
-Σκασμός στραβάδια…
Εμείς οι τρεις στην αναφορά με τα ακροδάκτυλα με τα βίας να τα ορίζουμε από τις διαμαρτυρίες του καρπιαίου σωλήνα μετά από τόσες ώρες γράψιμο.
-Τι μου κάνατε ρε ;
-Τι σας κάναμε κύριε λοχαγέ; ( και μάλλον του βλέμμα μου έβγαζε λιγότερο πόνο και περισσότερο θυμό , υπήρχε και μια σχετική οικειότητα μαζί του δεν είχαμε και πολύ μεγάλη διαφορά ηλικίας από τον λοχαγό).
-Τι γράψατε ρε στα σχέδια μάχης που πήγαν στην μεραρχία;
-Τι γράψαμε ( τον ρωτά και ο Αντώνης, που ως ο οδοντίατρος διέθετε τα πιο επιδέξια δάκτυλα από όλους αλλά μάλλον ήταν έτοιμος να τον ξεδοντιάσει) .
-Γιατί ρε γράψατε «όρμος γυμνιστών» εκεί που είναι η θέση μάχης «προφήτης Ιεζεκιήλ» δεν ξέρετε ότι ο στρατηγός είναι ιδιαίτερα θεοσεβούμενος , αριστερός ψάλτης μάλιστα στην Μητρόπολη. Τον προφήτη Ιεζεκιήλ τον τιμά ιδιαίτερα κάθε 23 Ιουλίου κάνει ο ίδιος μια λειτουργία για να τον τιμήσει. 23 Ιουλίου έπιασε και τους άλλους στο φυλάκιο με τις τουρίστριες μετά την εκκλησία. Πήγε ο διοικητής να παραδώσει τα έγγραφα και τον έκανε ρεζίλι σε όλη την μεραρχία.
-Μα κύριε λοχαγέ σας ρώτησα τι να γράψω το Σάββατο το βράδυ όταν περάσατε από το επιλοχάδικο δυο το πρωί, το ραδιόφωνο έπαιζε «τα λαδάδικα» με τον Μητροπάνο και μου είπατε να γράψω εσείς ο ίδιος «γράψε ρε όρμος γυμνιστών» ( Τα χέρια του Θεόφιλου είχαν σφίξει επικίνδυνα αν και φυσιοθεραπευτής δεν ήταν διαθέσιμος να παρέχει μάλαξη του υποδόριου ιστού)
-Και επειδή στο είπα έπρεπε να το γράψεις ρεεεε;;;
Δεν είχα καθρέπτη μπροστά μου αλλά βλέποντας τα μάτια των άλλων δυο μάλλον και το δικό μου έτσι θα ήταν, μια επιθετική αμηχανία και ταυτόχρονα ήμασταν έτοιμοι να ξεσπάσουμε σε τρανταχτά γέλια. Με δυσκολία κρατιόμασταν σε θέση προσοχής για να μην πέσουμε κάτω από τα γέλια. Μάλλον αυτή η κωμικοτραγική κατάσταση χαλάρωσε τον λοχαγό, εξ άλλου κατά βάθος ήταν πολύ καλός άνθρωπος.
-Πίσω στις θέσεις σας είπε και μπήκε να κάνει επιθεώρηση στους θαλάμους.
Δεν μας έβαλε καμία ποινή, ούτε μας ξαναμίλησε όλη την ημέρα. Την Τετάρτη είχε υπηρεσία και λίγο πριν την απογευματινή αναφορά μπήκαμε και οι τρεις στο γραφείο του, κατάλαβε και αυτός ότι μας όφειλε μια εξήγηση. Δουλέψαμε πέρα από τα όρια μας και κάναμε ένα λάθος για το οποίο δεν ευθυνόμαστε. Με τα μάτια κατάλαβε τι τον θέλαμε.
-Ρε στραβάδια, ο στρατός είναι ότι και η κοινωνία στο πιο συμπυκνωμένο. Έγινε ένα λάθος και προέκυψε μια ευθύνη. Η ευθύνη ακολουθεί μια αντίστροφη πορεία από την χιονοστιβάδα αλλά τελικά έχουν το ίδιο αποτέλεσμα. Πάντα την πληρώνουν οι από κάτω
-Κυρ λοχαγέ μας μπέρδεψες λίγο.
-Ακούστε η χιονοστιβάδα ξεκινάει από πάνω σαν μια μικρή χιονόμπαλα και κατρακυλώντας προς τα κάτω όλο και μεγαλώνει. Όλο και μεγαλώνει και στο τέλος συνθλίβει και καταπλακώνει όσους είναι από κάτω. Στον στρατό και στην κοινωνία ένα μικρός λάθος όταν ξεκινάει από κάτω είναι σαν μια μικρή χιονόμπαλα και κανείς δεν του δίνει σημασία. Αν όμως αυτό το λάθος αν και η υπαιτιότητα των ανωτέρων δεν αποκαλυφθεί δεν συμβαίνει τίποτα. Αν όμως κάποιος το ανακαλύψει ή δεν μπορεί να κρυφτεί η ζημιά πια τότε αρχίζει να ανεβαίνει προς τα πάνω ιεραρχικά για να αποδοθούν οι ευθύνες. Καθώς το λάθος ανεβαίνει την ιεραρχία μεγαλώνει το βάρος της ευθύνης, όλο και πιο βαριά γίνεται. Και ο τελευταίος ανώτερος που το παραλαμβάνει διαπιστώνει ότι είναι αδύνατο να σηκώσει το βάρος αυτής της ευθύνης και το αφήνει σαν χιονοστιβάδα που καταπλακώνει αυτούς που είναι από κάτω. Το ίδιο γίνεται και στην κοινωνία μας όποτε ο λαός ζητάει απόδοση ευθυνών, το βάρος της ευθύνης των διοικούντων , της ευθύνης που αρνούνται να κρατήσουν στα χέρια τους, γυρίζει σαν χιονοστιβάδα και τον καταπλακώνει!!!