Κοινωνία - ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ | on line Εφημερίδα | www.anagnostis.org | ΑΡΓΟΛΙΔΑ

Σκίτσο - ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ | on line Εφημερίδα | www.anagnostis.org | ΑΡΓΟΛΙΔΑ

Τοπική Αυτοδιοίκηση - ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ | on line Εφημερίδα | www.anagnostis.org | ΑΡΓΟΛΙΔΑ

Τοπική Αυτοδιοίκηση - ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ | on line Εφημερίδα | www.anagnostis.org | ΑΡΓΟΛΙΔΑ

Θα μεταφερθείτε στη νέα σελίδα σε

Δευτερόλεπτα

Σας περιμένουμε στην ηλεκτρονική μας έκδοση

Σας περιμένουμε στην ηλεκτρονική μας έκδοση
Επισκεφθείτε ΤΩΡΑ το site του ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ. www.anagnostis.org. Κλικ στην εικόνα

21/4/11

Όχι σε αποσπασματικά, ακριβά και ανούσια έργα για να επιλύσουμε το πρόβλημα του νερού

του Παναγιώτη Ντόντου, γεωλόγος MSc – μελετητής




Όλοι γνωρίζουμε ότι οι ΔΕΥΑ δημιουργήθηκαν για να παρέχουν νερό στους κατοίκους των πόλεων και των οικισμών ενός δήμου. Η λειτουργία τους διέπεται από διάφορους νόμους και αποφάσεις.

Στο Π.Δ. 344/2000 (ΦΕΚ 297/Α/29-12-2000) «Άσκηση του επαγγέλματος του γεωτεχνικού» προβλέπεται η υποχρεωτική απασχόληση γεωλόγου στις επιχειρήσεις ύδρευσης των ΟΤΑ που εξυπηρετούν πληθυσμό μεγαλύτερο των 25.000 κατοίκων με αντικείμενο τον σχεδιασμό, εκτέλεση και παρακολούθηση των υδρομαστευτικών έργων (άρθρο 15).

ΔΕΔΟΜΕΝΟ 1. Καμία ΔΕΥΑ της περιοχής δεν απασχολεί γεωλόγο για σχεδιασμό και παρακολούθηση των υδρομαστευτικών έργων.

Μέσα στις υποχρεώσεις των ΔΕΥΑ είναι να παρέχουν καθ’ όλο το 24ωρο νερό στα δίκτυα τους και μάλιστα το νερό αυτό θα πρέπει να είναι πόσιμο (κατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση). Το προηγούμενο πηγάζει από την ΚΥΑ Υ2/2600/2001 (ΦΕΚ 892/Β/11-7-2001) «Ποιότητα νερού ανθρώπινης κατανάλωσης».

Στην παραπάνω υπουργική απόφαση καθορίζονται οι παράμετροι και οι παραμετρικές τιμές που πρέπει να πληρούνται για να χαρακτηρίζεται το νερό ως «κατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση» (πόσιμο). Οι παράμετροι αυτές χωρίζονται σε 3 βασικές κατηγορίες, τις μικροβιολογικές (μέρος Α), τις χημικές (μέρος Β) και τις ενδεικτικές (μέρος Γ). Οι τελευταίες (μέρος Γ) καθορίζονται μόνο για λόγους παρακολούθησης και για την τήρηση των υποχρεώσεων που πηγάζουν από τη νομοθεσία για τους παροχείς νερού ανθρώπινης κατανάλωσης (άρθρο 5).

Επίσης στην ίδια απόφαση προβλέπεται για τις χημικές παραμέτρους (μέρος Β), η δυνατότητα παρέκκλισης από τις καθορισμένες τιμές για ένα διάστημα μέχρι 3 ετών, όταν σε μια περιοχή η παροχή νερού ανθρώπινης κατανάλωσης δεν μπορεί να εξασφαλισθεί με ενδεδειγμένο τρόπο. Στην παρέκκλιση αυτή μπορεί να δοθεί παράταση για ακόμη μια τριετία (όταν το πρόβλημα δεν έχει επιλυθεί) ενώ σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί να δοθεί παρέκκλιση και για τρίτη τριετία.

ΔΕΔΟΜΕΝΟ 2. Οι ΔΕΥΑ είναι υποχρεωμένες να παρέχουν καθ’ όλο το 24ωρο νερό ανθρώπινης κατανάλωσης. Από τις παραμέτρους που εξετάζονται και καθιστούν το νερό κατάλληλο ορισμένες έχουν θεσπιστεί μόνο για λόγους παρακολούθησης ενώ σε άλλες μπορούν, σε έκτακτες καταστάσεις, να υπάρξουν παρεκκλίσεις οι οποίες χρονικά μπορεί να φθάσουν και τα 9 χρόνια.

Η ύδρευση των δύο μεγάλων πόλεων της περιοχής γίνεται από τις πηγές των Μύλων (Λέρνη, Αμυμώνη). Ο εξυπηρετούμενος μόνιμος πληθυσμός υπολογίζεται σε 52.000 κατοίκους. Το Ναύπλιο ξεκίνησε την υδρομάστευση μερικές δεκαετίες πριν ενώ το Άργος πριν περίπου 6-7 χρόνια. Ο σχεδιασμός που υπάρχει προβλέπει την ύδρευση του Αργολικού Πεδίου στο σύνολό του (63.000 κάτοικοι) από τις πηγές των Μύλων. Οι αναγκαίες ποσότητες υπολογίζονται σε 8 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού ετησίως ή περίπου 910 κυβικά μέτρα νερού ανά ώρα.

Όλος ο σχεδιασμός στηρίχθηκε στο δεδομένο ότι η παροχή της πηγής της Λέρνης ανέρχεται σε 19 έως 63,5 εκατομμύρια κ.μ. νερού ετησίως ή 2.170 έως 7.250 κυβικά μέτρα νερού ανά ώρα.

Τα καλοκαίρια της διετίας 2007-2008 παρουσιάστηκαν σοβαρά προβλήματα στην υδροδότηση των πόλεων. Το 2007 οι πηγές παρουσίασαν σημαντική κάμψη στην παροχή τους με αποτέλεσμα το νερό να μη φθάνει για την ύδρευση και των δύο πόλεων (Το Άργος είχε συνδεθεί και αντλούσε από τη Λέρνη σχεδόν επί διετία). Έτσι, επιλέχθηκε η χρήση των πηγών από το Ναύπλιο καθώς το Άργος είχε την εναλλακτική των (ακατάλληλων λόγω νιτρικών) γεωτρήσεων που χρησιμοποιούσε παλαιότερα.

Παρόλα αυτά στο Ναύπλιο γίνονταν εκτεταμένες διακοπές υδροδότησης καθώς το νερό δεν επαρκούσε. Το πρόβλημα αποδόθηκε στη μειωμένη παροχή των πηγών και για την αντιμετώπισή του σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε η διασύνδεση των αγωγών των ΔΕΥΑ με τον κεντρικό αγωγό του Αναβάλου. Η διασύνδεση τέθηκε σε λειτουργία το 2008 οπότε και για σαφώς μικρότερο χρονικό διάστημα διοχετεύτηκε στα δίκτυα ύδρευσης των δύο πόλεων νερό (ακατάλληλο) του Αναβάλου.

Έκτοτε και καθώς οι βροχοπτώσεις επανήλθαν σε φυσιολογικά επίπεδα η παροχή των πηγών έφθασε σε ικανοποιητικό σημείο και η υδροδότηση των πόλεων γίνεται απρόσκοπτα. Εντούτοις ορισμένοι συνέλαβαν και προωθούν την ιδέα της μόνιμης χρήσης για ύδρευση του νερού του Αναβάλου. Η ιδέα στηρίζεται στη θεώρηση ότι οι πηγές του Αναβάλου έχουν πολλαπλάσια παροχή και τη διατηρούν σταθερή καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Με βάση χημικές αναλύσεις του ΙΓΜΕ το νερό του Αναβάλου παρουσιάζει υπέρβαση σε τρεις ενδεικτικές παραμέτρους: χλωριόντα, σίδηρο και αργίλιο (μέρος Γ των παραμέτρων της νομοθεσίας), ενώ οριακά είναι εντός των καθορισμένων παραμετρικών τιμών σε μαγγάνιο (μέρος Γ) και μόλυβδο (μέρος Β). Επομένως προκειμένου να δοθεί το νερό για ανθρώπινη κατανάλωση απαιτείται επεξεργασία που θα το καθιστά κατάλληλο.

ΔΕΔΟΜΕΝΟ 3. Η ύδρευση του Άργους και του Ναυπλίου και η σχεδιαζόμενη ύδρευση ολόκληρου του Αργολικού Πεδίου από τις πηγές της Λέρνης στηρίχθηκε στη θεώρηση ότι το νερό των πηγών της Λέρνης έχει κατ’ ελάχιστον παροχές διπλάσιες από τις αναγκαίες. Η κάμψη της παροχής των πηγών το 2007 οδήγησε τις ΔΕΥΑ σε χρήση, το 2008, (ακατάλληλου) νερού από το αρδευτικό δίκτυο του Αναβάλου. Ο φόβος επανάληψης του φαινομένου οδήγησε τους αρμοδίους στην ιδέα της μόνιμης χρήσης του νερού του Αναβάλου για ύδρευση, μετά από προηγούμενη επεξεργασία, θεωρώντας ότι αυτός δεν θα παρουσιάσει προβλήματα παροχής επί δεκαετίες.

Η ολιστική προσέγγιση και η βαθύτερη ανάλυση των πραγματικών περιστατικών παρουσιάζει την εξής εικόνα:

Το Άργος με βάση πραγματικές μετρήσεις από το εγκατεστημένο σύστημα τηλεελέγχου-τηλεχειρισμού είχε ανάγκη ημερησίως περί τα 8.400 κ.μ. νερού ή 350 κ.μ. ανά ώρα. Το Ναύπλιο – το οποίο ακόμη και σήμερα – δεν διαθέτει τέτοιο σύστημα υπολογίζεται ότι είχε ανάγκη από 6.000 κ.μ. νερού ημερησίως ή 250 κ.μ. ανά ώρα.

Οι μετρήσεις από την ΥΕΒ Αργολίδας που στηρίχθηκαν στις ποσότητες που αντλούνταν από τις αντλίες του Ναυπλίου έδειξαν ότι η παροχή των πηγών ήταν κατ’ ελάχιστον 300 κ.μ. ανά ώρα ποσότητες αρκετές για να καλύψουν τις πραγματικές ανάγκες του Ναυπλίου. Εντούτοις καθώς η ζήτηση νερού παρουσιάζει ανισοκατανομή κατά τη διάρκεια του 24ώρου (η βασική ζήτηση παρουσιάζεται για περίπου 10 ώρες) προκύπτει ότι οι ανάγκες του Ναυπλίου το καλοκαίρι του 2007 κατά τις ώρες αιχμής ήταν περίπου 600 κ.μ. ανά ώρα. Αυτό, σε συνδυασμό με τη μειωμένη δυνατότητα αποθήκευσης νερού στη μοναδική δεξαμενή ύδρευσης του Ναυπλίου στην Ακροναυπλία (2.500 κ.μ.), οδήγησε αναγκαστικά σε διακοπές υδροδότησης.

Τέλος, η παρακολούθηση της πηγής της Λέρνης έδειξε ότι η παροχή παρουσίαζε σημαντικές διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια του 24ώρου υποδεικνύοντας και μη φυσικά αίτια της κάμψης της παροχής των πηγών.

ΔΕΔΟΜΕΝΟ 4. Οι μετρήσεις παροχής κατά τη διάρκεια του 2007 έδειξαν ότι οι υπολογισμένες (λόγω έλλειψης τεχνικού εξοπλισμού) ανάγκες του Ναυπλίου σε νερό καλύπτονταν από την πηγή της Λέρνης. Το ελλιπές σύστημα υδροδότησης με μια μόνο δεξαμενή περιορισμένης αποθηκευτικότητας επέβαλε τις εκτεταμένες διακοπές στην υδροδότηση. Η σημαντική διακύμανση κατά τη διάρκεια του 24ώρου υποδεικνύει και μη φυσικά αίτια της κάμψης της παροχής των πηγών.

Παρά το ότι για τις διακοπές υδροδότησης του Ναυπλίου το 2007 δε φταίει κατ’ ουσία η παροχή της πηγής της Λέρνης, γεγονός παραμένει ότι με την κάμψη της δεν μπορούσε να γίνει ταυτόχρονη ύδρευση και των δύο πόλεων.

Με δεδομένο ότι σχεδιάζεται η κάλυψη όλου του Αργολικού Πεδίου με πηγαίο νερό, μπορεί ένα τέτοιο πρόβλημα να επανέλθει και πόσο σύντομα;

Η επιστημονική έρευνα έχει καταδείξει ότι οι πηγές της Δυτικής Αργολίδας τροφοδοτούνται από το Αρκαδικό Οροπέδιο και την περιοχή της Στυμφαλίας. Τα δεδομένα της ΕΜΥ για το μετεωρολογικό σταθμό Τρίπολης την περίοδο 1950-2003 δείχνουν ότι ο μέσος όρος ετήσιας βροχόπτωσης ανέρχεται σε 794 mm. Την τριετία 2006-2008 παρουσιάστηκε μια μείωση των βροχοπτώσεων 25-40%. Συγκεκριμένα το 2006 το ύψος βροχόπτωσης ανήλθε στα 480 mm (60% του μ.ο.), το 2007 στα 579 mm (73% του μ.ο.) και το 2008 στα 593 mm (75% του μ.ο.). Το 2009 που δεν παρατηρήθηκε πρόβλημα στην ύδρευση το ύψος βροχής ανήλθε στα 1054 mm (133% του μ.ο.) ενώ και το 2010 η χρονιά ήταν αρκετά βροχερή και η πρόβλεψη (σχεδόν βεβαιότητα) είναι ότι ούτε το καλοκαίρι του 2011 θα αντιμετωπίσουμε κάποιο πρόβλημα με την ύδρευση.

Χωρίς να έχει γίνει κάποια στατιστική ανάλυση εκτιμάται ότι φαινόμενο όπως αυτό της μειωμένης βροχόπτωσης της τριετίας 2006-2008 θα επανεμφανιστεί μετά από τουλάχιστον 10-15 χρόνια. Με δεδομένο όμως ότι οι ανάγκες θα αυξηθούν, εφόσον το δίκτυο ύδρευσης επεκταθεί σε όλο το Αργολικό Πεδίο, ανάλογο πρόβλημα υδροδότησης πιθανόν να εμφανιστεί νωρίτερα.

Εντούτοις η προηγούμενη προσέγγιση, η οποία μπορεί άνετα να χρησιμοποιηθεί από τους υπέρμαχους της χρήσης νερού του Αναβάλου για ύδρευση, δεν ανταποκρίνεται πλήρως στην αλήθεια. Η παροχή των πηγών δεν εξαρτάται από την ετήσια βροχόπτωση (περίοδος Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου) αλλά από τη βροχόπτωση κατά την περίοδο Οκτωβρίου-Μαϊου (υγρή περίοδος του έτους). Για τη συγκεκριμένη λοιπόν περίοδο στην Τρίπολη είχαμε τα ακόλουθα ύψη βροχής. Περίοδος 1950-2003: 702 mm, 2006-2007: 321 mm (ή το 46% του μ.ο.), 2007-2008: 587 mm (ή 84% του μ.ο.), 2008-2009: 848 mm (ή 120% του μ.ο.). Χωρίς πάλι να έχει γίνει στατιστική ανάλυση, εκτιμάται ότι χρονιά με βροχόπτωση μόλις στο 46% του μ.ο. θα πάρει τουλάχιστον 50 χρόνια να επανεμφανιστεί.

ΔΕΔΟΜΕΝΟ 5. Η κάμψη της παροχής της πηγής της Λέρνης είχε ως φυσικό αίτιο την τεράστια μείωση των βροχοπτώσεων που παρατηρήθηκε στο Αρκαδικό Οροπέδιο (τροφοδότη των πηγών) την περίοδο από τον Οκτώβριο 2006 έως το Μάιο 2007. Το ύψος βροχόπτωσης για αυτή την περίοδο ανήλθε στο 46% του μ.ο. του ύψους που παρατηρείται στην περιοχή τα τελευταία 60 χρόνια. Η περίοδος επανάληψης ενός τέτοιου φαινομένου εκτιμάται σε τουλάχιστον 50 χρόνια.

Πέραν όμως των φυσικών αιτίων υπάρχουν όπως προαναφέρθηκε και μη φυσικά αίτια στα οποία οφείλεται η κάμψη της παροχής των πηγών. Ποια είναι αυτά;

Ως γνωστόν η περιοχή Μύλων – Σκαφιδακίου – Κεφαλαρίου έχει έντονη γεωργική δραστηριότητα που κυρίως περιλαμβάνει δενδρώδεις καλλιέργειες οπορωφόρων και εσπεριδοειδών. Η συνολική καλλιεργούμενη έκταση προσδιορίζεται σε 17.500 στρ. Για την άρδευση μέρους των παραπάνω καλλιεργειών έχουν κατασκευαστεί συλλογικά αρδευτικά δίκτυα τα οποία τροφοδοτούνταν από τις πηγές Κεφαλαρίου και Μύλων. Για διαφόρους λόγους τα δίκτυα αυτά έχουν πλέον απαξιωθεί και δεν χρησιμοποιούνται με αποτέλεσμα οι αρδευτικές ανάγκες να καλύπτονται σχεδόν αποκλειστικά από 570 γεωτρήσεις που έχουν καταμετρηθεί στην περιοχή. Οι ανάγκες αυτές υπολογίζονται σε 10,5 έως 12,5 εκατομμύρια κ.μ. ετησίως (κατά την αρδευτική περίοδο) ή περίπου σε 2.900 κ.μ ανά ώρα.

Η άντληση των παραπάνω ποσοτήτων αποδεδειγμένα επηρεάζει την παροχή των πηγών καθόσον αρκετές από τις γεωτρήσεις έχουν ανορυχθεί απ’ ευθείας μέσα στους ασβεστολιθικούς όγκους που φιλοξενούν το καρστικό υδροφόρο σύστημα των πηγών.

ΔΕΔΟΜΕΝΟ 6. Η αποκλειστική χρήση των υπογείων υδάτων, μέσω των 570 καταγεγραμμένων γεωτρήσεων, με σκοπό την άρδευση στην περιοχή Μύλων – Σκαφιδακίου – Κεφαλαρίου αποδεδειγμένα επηρεάζει τον καρστικό υδροφόρο ορίζοντα και κατ’ επέκταση την παροχή των πηγών. Τα υπάρχοντα συλλογικά αρδευτικά δίκτυα έχουν απαξιωθεί.

Το τραγικό στα παραπάνω είναι ότι από την περιοχή διέρχεται ο κεντρικός αγωγός του αρδευτικού δικτύου του Αναβάλου από τον οποίο όμως δεν υπάρχει η τεχνική δυνατότητα να δοθεί νερό στους καλλιεργητές, καθώς το έργο αυτό δε σχεδιάστηκε με αυτή την πρόβλεψη.

Το ειρωνικό δε της υπόθεσης είναι το ότι ενώ θα μπορούσε με μια μικρού κόστους μελέτη και ένα αντίστοιχα μικρού κόστους έργο (π.χ. λιμνοδεξαμενή όπως στα Ίρια) να λυθεί και το ζήτημα της άρδευσης της (παραγωγικότατης) περιοχής αλλά και το πρόβλημα της παροχής των πηγών της Λέρνης, οι ιθύνοντες έχουν αναθέσει ή θα αναθέσουν μελέτες μερικών εκατομμυρίων για να κατασκευαστούν έργα αρκετών δεκάδων εκατομμυρίων με σκοπό την μεταφορά νερού για άρδευση της Επιδαυρίας και ελαιοδέντρων στην Ερμιονίδα!!!

Ταυτόχρονα άλλοι ιθύνοντες (ή μήπως οι ίδιοι;) προγραμματίζουν εργοστάσιο επεξεργασίας νερού του Αναβάλου με σκοπό την ύδρευση των πόλεων και γενικότερα του Αργολικού Πεδίου.

Το γεγονότα αυτά αναμένεται να επιφέρουν κατασπατάληση του δημοσίου χρήματος και αύξηση στο κόστος χρήσης νερού το οποίο θα κληθούν να πληρώσουν οι πολίτες.

ΔΕΔΟΜΕΝΟ 7. Η δυνατότητα άρδευσης της περιοχής Μύλων – Σκαφιδακίου – Κεφαλαρίου από το κεντρικό δίκτυο του Αναβάλου που θα έδινε ορθολογική και βιώσιμη λύση στο πρόβλημα της προστασίας της πηγής της Λέρνης δεν εξετάζεται από κανέναν. Αντιθέτως κάποιοι φιλοδοξούν να στείλουν αρδευτικό νερό στο Κρανίδι και στην Επίδαυρο (ενέργεια ακριβή και ανούσια). Επιπροσθέτως θέλουν να κατασκευάσουν μονάδα επεξεργασίας νερού για ύδρευση κάτι που θα κληθούν να πληρώσουν οι πολίτες είτε μέσα από την κατασπατάληση δημοσίου χρήματος, είτε μέσα από το αυξημένο κόστος χρήσης νερού.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ. Η ορθολογική χρήση των πηγαίων υδάτων της Δυτικής Αργολίδας θα μπορούσε να επιλύσει προβλήματα όπως αυτό που παρουσιάστηκε την διετία 2007-2008 στην ύδρευση του Άργους και του Ναυπλίου. Προβλήματα που κάποιοι τα αποδίδουν σε φυσικά αίτια ενώ αντίθετα ως πραγματική αιτία έχουν την ανθρώπινη παρέμβαση και κακοδιαχείριση. Για το σκοπό αυτό απαιτούνται έργα μικρής κλίμακας και κόστους αλλά προϋπόθεση είναι ένα καλά μελετημένο και ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης των υδάτινων πόρων. Αντ’ αυτού κάποιοι προσπαθούν με αποσπασματικά, ακριβά και ανούσια έργα να επιλύσουν ανύπαρκτα στην ουσία, όπως καταδείξαμε, προβλήματα όταν μάλιστα το τεράστιο αρχικό κόστος επένδυσης αλλά και λειτουργίας αυτών θα μετακυληθεί τελικά στον χρήστη-καταναλωτή.



*Το παραπάνω κείμενο βασίζεται στην ομιλία του αρθρογράφου στην εεκδήλωση για τους υδάτινους πόρους και το πόσιμο νερό στην Αργολίδα, που διοργάνωσε ο ΔΟΝ ΚΙΧΩΤΗΣ στο Άργος

Υγεία - ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ | on line Εφημερίδα | www.anagnostis.org | ΑΡΓΟΛΙΔΑ