Το Νερό στην Αργολίδα και στη Μεσόγειο

Ημερίδα στην οποία θα πάρουν μέρος δέκα αντιπροσωπείες απ το εξωτερικό αλλά και φορείς από τη χώρα μας θα πραγματοποιηθεί στις 14 Ιουνίου στο Τριανόν στο Ναύπλιον. Στην ημερίδα αυτή οι ξένες αντιπροσωπείες θα αναφερθούν στις εμπειρίες τις οποίες έχουν μέσο ζητήματα αντιμετώπισης της λειψυδρίας της χώρας τους. Ιδιαίτερα ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η πρόταση των Ισραηλιτών επιστημόνων που εδώ και πολλά χρόνια με τη μέθοδο της σε απόσταξης σταγόνα σταγόνα πετυχαίνεται καλύτερη άρδευση των φυτών ενώ παράλληλα γίνεται μεγάλη οικονομία στο νερό. Θα πρέπει να τονιστεί ότι στη Ελλάδα χρησιμοποιούμε αναποτελεσματικές μεθόδους για άρδευση, με αποτέλεσμα να καταναλώνουμε το 85% του (γλυκού) νερού, όταν ο μέσος όρος στην υπόλοιπη Ευρώπη είναι 70%. Δραστηριότητα για τα θέματα του νερού στην Αργολίδα έχει αναλάβει ήδη εδώ και πολύ καιρό ο νομαρχιακός συνδυασμός «Αργολίδα - Κοινωνία των Πολιτών» καθώς και οι Οικολόγοι Πράσινοι σε τοπικό και πανελλαδικό επίπεδο.
Το πρόβλημα με το νερό επεσήμανε και την περασμένη Δευτέρα ο επικεφαλής της Νομαρχιακής Κίνησης “Αργολίδα – Κοινωνία των Πολιτών”, Γιώργος Αντωνόπουλος, κατά την διάρκεια συνάντησης μελών και φίλων της κίνησης στο εργατικό κέντρο Άργους. Όπως επεσήμανε μεταξύ άλλων ο κ. Αντωνόπουλος “με πρωτοβουλία μας, στις 5 Νοέμβρη 2007, συναντήθηκαν αντιπροσωπείες των αντίστοιχων νομαρχιακών κινήσεων από τους όμορους νομούς (με Αρκάδες και Κορινθίους) και αφού συζητήσαμε καταλήξαμε σε κοινή ανακοίνωση. Στο κείμενο αυτό, που δημοσιοποιήθηκε, δίνεται μια ολοκληρωμένη περιεκτική απάντηση στο πως βλέπουμε εμείς το θέμα νερό. Αφού πρώτον περιγράφουμε το πρόβλημα (κατασπατάληση, υπεράντληση, μόλυνση από τα λιπάσματα, βιομηχανικά απόβλητα, σκουπίδια κλπ), δεύτερο αναζητούμε τις ευθύνες όσων διαχειρίστηκαν κεντρικά και τοπικά το ζήτημα (υποβάθμισαν το περιβάλλον, καθυστέρηση στη συνειδητοποίηση του μεγέθους του προβλήματος, με την ανομβρία και τις κλιματικές αλλαγές, τις λογικές του πολιτικού κόστους και του τοπικισμού) τρίτον προσπαθούμε να διαμορφώσουμε πλαίσιο λύσεων (κοινό το πρόβλημα, ανάγκη δημόσιου φορέα διαχείρισης σε επίπεδο κοινής υδρογεωλογικής λεκάνης, αύξηση αποθεμάτων, εμπλουτισμός, φράγματα, αναδασώσεις, δασοπροστασία, απαγόρευση γεωτρήσεων γύρω από τις πηγές, αξιοποίηση Αναβάλου, περιορισμό της σπατάλης - μέθοδοι άρδευσης, μη υδροβόρες καλλιέργειες, περιορισμό της μόλυνσης, σκουπίδια, αναξιόπιστοι βιολογικοί καθαρισμοί, απονιτροποίηση εδαφών κλπ. Τέλος καταλήξαμε στην ανάγκη συντονισμού της δράσης των κινήσεων μας, αλλά και όλων των φορέων που ενδιαφέρονται με στόχο τη διαμόρφωση αιτημάτων που θα γίνουν απαιτητά από του έχοντας την ευθύνη.
Σήμερα, μιας και είμαστε σε καλοκαίρι, το ζήτημα είναι επίκαιρο. Μπορούμε μέχρι τέλος Ιούνη - μέσα Ιούλη να πραγματοποιήσουμε μια ολοκληρωμένη εκδήλωση, μια δημόσια συζήτηση, ίσως ημερίδα. Με κεντρικούς ομιλητές σχετικούς με το ζήτημα (Γλέζος Υδρογεωλόγοι, κλπ), αλλά και μια όσο γίνεται ολοκληρωμένη πρόταση για το ζήτημα σε τοπικό επίπεδο.
Η εκδήλωση θα έχει ως βασικό θέμα “την διαχείριση των υδατικών αποθεμάτων στην βορειοανατολική Πελοπόννησο”.
Για το ζήτημα να επιλέξαμε μια ομάδα που να αναλάβει τη διοργάνωση της εκδήλωσης η οποία αποτελείται από τους Ξενάκη, Σχινά, Σωτηρόπουλο, Κοδέλα, Ντάνο, Γερούλη, Χριστοπούλου και Χατζοπούλου.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι έχουν ξεκινήσει μια σειρά πρωτοβουλιών τόσο για την προστασία των νερών από τη ρύπανση όσο και για τη βιώσιμη διαχείρισή του και τη μείωση της σπατάλης του. Οι Οικολόγοι Πράσινοι υποστηρίζουν πρωτοβουλίες περιβαλλοντικών και άλλων φορέων στα θέματα αυτά και επιδιώκουν την αλλαγή πολιτικών για το νερό από τους φορείς σε κεντρικό και τοπικό-περιφερειακό επίπεδο.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτυχημένων πολιτικών για το νερό αποτελούν όσα συνεχίζουν να συμβαίνουν στον βάλτο του Άργους, στην Γλυκιά του Ναυπλίου, στους βάλτους της Δαλαμανάρας, των Ιρίων, του Αγ. Νικολάου, του Πορτοχελίου, της Ερμιόνης κ.λπ. που είναι θύματα του μεταπολεμικού βιομηχανικού και γεωργικού μοντέλου ανάπτυξης που επιβλήθηκε στις περιοχές αυτές από τη δεκαετία του ’70, με ευθύνη των κυβερνήσεων αλλά και της νομαρχιακής και τοπικής αυτοδιοίκησης.
Ο Μιχάλης Τρεμόπουλος, νομαρχιακός σύμβουλος Θεσσαλονίκης και εκλεγμένος στο συνέδριο της ΕΝΑΕ, μέλος της Γραμματείας των Οικολόγων Πράσινων, παρεμβαίνοντας στο ειδικό συνέδριο ΕΝΑΕ –ΚΕΔΚΕ στην Καλαμάτα (29-30.5.08) για το ρόλο της Αυτοδιοίκησης στη διαχείριση και την προστασία των υδατικών πόρων, δήλωσε ότι αυτό «…πραγματοποιείται σε μια πλανητική συγκυρία, όπου οι κλιματικές αλλαγές και η αλλαγή του κύκλου των βροχοπτώσεων, με παράλληλη αύξηση της ζήτησης για περισσότερο καθαρό νερό, καθιστούν το νερό ένα είδος σε ανεπάρκεια. Όλοι δηλώνουν πως συνειδητοποιούν το πρόβλημα. Όμως, πέρα από τις γενικόλογες διαπιστώσεις, θα πρέπει να γίνει ευρύτερα αποδεκτό ότι η αντίληψη πως το νερό είναι μόνο ένας διαθέσιμος παραγωγικός πόρος απειλεί την ύπαρξη της ζωής όπως τη γνωρίζουμε σήμερα.
Με βασικό υπεύθυνο το μοντέλο ανάπτυξης, οι περιβαλλοντικές κρίσεις των υδατικών πόρων στην Ελλάδα διογκώνονται και από το σοβαρό δημοκρατικό έλλειμμα που υπάρχει, και πιο συγκεκριμένα: στην απουσία ελεγκτικών μηχανισμών, στην έλλειψη ενημέρωσης, στη δικαιολογημένη έλλειψη εμπιστοσύνης στην Πολιτεία και τους εκπροσώπους της και στην έλλειψη χρηματοδότησης της έρευνας.
Γενικότερα, οι πόλεις αλλά και η γεωργία και η βιομηχανία μπορούν να βελτιώσουν τους τρόπους διαχείρισης του νερού με δεδομένο ότι το νερό είναι αγαθό σε ανεπάρκεια και η αλλαγή του κλίματος επηρεάζει σημαντικά την προμήθεια νερού. Αντί να αναζητείται όλο και περισσότερο νερό από όλο και πιο μακριά, το νερό πρέπει να εξασφαλίζεται από τη βιώσιμη διαχείρισή του τοπικά είτε μιλάμε για τις πόλεις είτε για τη γεωργία. Το νερό πρέπει να διαχειρίζεται με έναν ολοκληρωμένο τρόπο ως μέρος του αστικού και φυσικού οικοσυστήματος, βελτιώνοντας την αποδοτικότητα και κλείνοντας 'βρόγχους', με την επαναχρησιμοποίηση/ ανακύκλωση των επεξεργασμένων λυμάτων και του νερού "δεύτερης" ποιότητας. Αυτό απαιτεί ολοκληρωμένες παρεμβάσεις: προστασία των πηγών από ρυπάνσεις, μακροχρόνια διαχείριση των υδάτινων αποθεμάτων, έμφαση στη μείωση της σπατάλης του νερού και τη διαχείριση της ζήτησης, πολιτικές προστασίας του κλίματος για περιορισμό φαινομένων ξηρασίας και ερημοποίησης, επανασχεδιασμό των δικτύων αποχέτευσης και των εγκαταστάσεων επεξεργασίας των λυμάτων με στόχο να ανακυκλώνονται τα επεξεργασμένα απόβλητα ύδατα καθώς και αξιοποίηση του νερού της βροχής.
Στο σχεδιασμό και την αξιοποίηση του εδάφους των πόλεων και των οικισμών πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η σημασία του νερού για την αισθητική, ο κίνδυνος για πλημμύρες και να προσφέρονται ευκαιρίες για τη βελτίωση της διαχείρισης του νερού. Για παράδειγμα, η διατήρηση ανοιχτών χώρων ή η χρησιμοποίηση διαπερατών στο νερό υλικών στις κατασκευές επιτρέπει την ανατροφοδότηση του υδροφόρου ορίζοντα και μειώνει τον κίνδυνο για πλημμύρες και υπερχείλιση. Οι πόλεις πρέπει να εντατικοποιήσουν τις προσπάθειες για την επεξεργασία των υγρών αποβλήτων πριν από την αποβολή τους στα ποτάμια και στις θάλασσες. Είναι απαραίτητη η θέσπιση κατάλληλων νόμων καθώς και η απόλυτη και με σεβασμό εφαρμογή της νομοθεσίας. Η εκπαίδευση των ανθρώπων σχετικά με τη σημασία του νερού και του περιβάλλοντος είναι απαραίτητη προϋπόθεση. Ο τρόπος της ζωής μας θα πρέπει να αντανακλά την ανάγκη για μείωση του ποσοστού νερού που χρησιμοποιείται ή αποβάλλεται…». ΟΙ Οικολόγοι Πράσινοι προτείνουν ως γενικές κατευθύνσεις της πολιτικής για τους υδατικούς πόρους, σε κεντρικό αλλά και σε αυτοδιοικητικό επίπεδο: Ολοκληρωμένη διαχείριση των υδατικών πόρων, με πολιτικές σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης, όπως προβλέπουν οι κατευθύνσεις και το χρονοδιάγραμμα της Οδηγίας Πλαίσιο για τα νερά (60/2000/ΕΚ). Ενεργοποίηση εθνικών και περιφερειακών θεσμών και οργάνων που αφορούν την πολιτική για τα νερά σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης προκειμένου όλα τα εσωτερικά και παράκτια ύδατα της χώρας να βρίσκονται σε καλή οικολογική κατάσταση το αργότερο μέχρι το 2015.
Πρόσβαση των πολιτών στην πληροφορία που σχετίζεται με τα νερά και ενεργοποίηση της διαβούλευσης πολιτών και αρχών σε θέματα διαχείρισης νερών μέσα από "φόρουμ διαλόγου για το νερό" σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης.
Προτεραιότητα στη διάσωση υγροτόπων, λιμνών και υπόγειων υδάτων που απειλούνται με αποξήρανση, εξάντληση ή ρύπανση και δημιουργία ζωνών χωρίς χημικά γύρω από τις ευαίσθητες αυτές περιοχές.
Έμφαση σε πολιτικές εξοικονόμησης στις γεωργικές αρδεύσεις και την ύδρευση οικισμών με παράλληλη ευαισθητοποίηση των πολιτών και δέσμευση σε αυτή την κατεύθυνση των εταιριών ύδρευσης-αποχέτευσης.
Απόλυτο αποκλεισμό της εκτροπής υδατικών πόρων προς άλλες υδρολογικές λεκάνες (π.χ. εκτροπή Αχελώου). Πολιτικές για τη μείωση της ζήτησης (κατανάλωσης) νερού, πριν από οποιοδήποτε σχέδιο αύξησης της παροχής νερού.
Συνδυασμό των βιολογικών καθαρισμών με δεύτερες χρήσεις για το καθαρισμένο νερό (ανακύκλωση νερού).
Αναβίωση παραδοσιακών και υιοθέτηση σύγχρονων πρακτικών αξιοποίησης του βρόχινου νερού. Δημιουργία διπλών δικτύων μέσα στις πόλεις: ένα δίκτυο για πόσιμο νερό και ένα για νερό δεύτερων χρήσεων.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι θεωρούν το νερό δημόσιο αγαθό και είναι αντίθετοι στην ιδιωτικοποίηση υδατικών πόρων, στηρίζουν, όμως, τη διαμόρφωση της τιμής του με τρόπους που παρέχουν κίνητρα εξοικονόμησης. Αντίστοιχες πολιτικές προωθούν και για το νερό των αρδεύσεων, ενώ παράλληλα επιδιώκουν:
Ανάπτυξη πολιτικών, ώστε να αυξηθεί η πρόσβαση σε καλής ποιότητας πόσιμο νερό για όλους μέχρι το 2015.
Για πόλεις με κατανάλωση πόσιμου νερού μεγαλύτερη από 100 λίτρα κατά κεφαλήν την ημέρα, υιοθεσία κι εφαρμογή πολιτικών μείωσης της κατανάλωσης κατά 10% έως το 2015 μέσα από προγράμματα ευαισθητοποίησης, υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών και συσκευών στα δημόσια κτίρια και επιδότηση προς το κοινό, αξιοποίηση μη πόσιμων νερών για αντίστοιχες χρήσεις.Προστασία της οικολογικής ακεραιότητας των πηγών πόσιμου νερού της πόλης (π.χ. υδροφόρα στρώματα, ποτάμια, λίμνες, υγρότοποι και συνδεόμενα οικοσυστήματα)