Με πιάνει κρίση Νο 2

Άρθρο του Άκη Ντάνου 

ΣΥΜΦΩΝΑ με τους σοφιστές δεν πρέπει να οριστούν ηθικές αρχές και να δημιουργηθεί  ένας κώδικας ηθικής συμπεριφοράς. Απ την άλλη πλευρά η Σωκρατική αντίληψη προσπάθησε με μέτρα καθολικά και αναλλοίωτα να ορίσει τις ηθικές έννοιες και να ρυθμίσει την ηθική διαγωγή του ανθρώπου, ώστε να προσεγγίσει το ύψιστο αγαθό, την ευδαιμονίαν, ταυτίζοντας την Αρετήν με τη γνώση και υποστήριξε ότι ουδείς εκών κακός.

Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ υποστηρίζει ότι η ευδαιμονία αποτελεί το ύψιστο αγαθό και η Αρετή ο μοναδικός δρόμος κατάκτησής της. Ισχυρίζεται ότι η ευδαιμονία εντοπίζεται στο έργο κάθε ανθρώπου και ότι είναι η κατ` Αρετήν τελείαν ενέργειαν της ψυχής. Η δε ευδαιμονία, η αρετή και η ενέργεια συναρτώνται και αλληλεξαρτώνται.

ΚΑΝΕΝΑΣ όμως απ` τους αρχαίους φιλοσόφους δεν προσδιορίζει την ηθική με βάση την θρησκευτική ηθική, όπως αυτή μας επιβλήθηκε με την επικράτηση των μονοθεϊστικών θρησκειών στον κόσμο. Δεν την θεωρούν εξωγενή αλλά την συναρτούν είτε με την γνώση είτε σε συνδυασμό αρετής και κοινωνικής συμπεριφοράς.

Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ αντίληψη περί ηθικής θα πρέπει να αποτελέσει συνδυασμό περισσοτέρων πραγμάτων. Απ την μια μεριά υπάρχει η χριστιανική ή άλλη μονοθεϊστική ηθική που καλλιεργήθηκε «ενοχικά» στους ανθρώπους και απ` την άλλη ο τρόπος παραγωγής που ως ενέργεια διαμορφώνει την ηθική, δηλαδή την κοινωνική συμπεριφορά του ατόμου.

ΕΠΟΜΕΝΩΣ σήμερα σημαντικότερο ρόλο παίζει στο ποιος κατέχει τα μέσα παραγωγής και με ποιον τρόπο παράγει παρά η φιλοσοφική αντίληψη περί ευδαιμονίας, γνώσης και αρετής. Ο σύγχρονος τρόπος παραγωγής συμπαρασύρει μαζί του οτιδήποτε στο παρελθόν συνταυτίζαμε με την ψυχή και την αρετή. Αρετή είναι το ατομικό όφελος το οποίο συνήθως είναι εις βάρος του κοινωνικού.

Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ οικονομική κρίση αποδεικνύει εμπράγματα πως ο ατομικός οικονομικός ωφελιμισμός οδήγησε στην μετάπτωση των οικονομικών αξιών. Ζητούμενο επομένως από δω και μπρος πρέπει να είναι όχι η βελτίωση του σημερινού οικονομικού συστήματος, αλλά η αντικατάστασή του απ` ένα άλλο, νέο που θα εμπεριέχει μια άλλη «ηθική» που δεν θα γεννά κρίσεις.