Δεν υπάρχει κίνδυνος από το εξασθενές χρώμιο για την Ερμιονίδα υποστηρίζει η ΔΕΥΑΕρ

Σε μια διαρκή εγρήγορση βρίσκεται ο νομός Αργολίδας, αφού κατά καιρούς έχουν «ακουστεί» και έχουν εμφανιστεί ίχνη εξασθενούς χρωμίου στο νερό διαφόρων γεωτρήσεων και πηγαδιών.

Οι πρόσφατες μετρήσεις σε γεώτρηση πλησίον των Φούρνων Ερμιονίδας, επανέφερε στο προσκήνιο τους κινδύνους από την παρουσία εξασθενούς χρωμίου στο νερό. Στην προκειμένη περίπτωση βέβαια δεν συντρέχει άμεσα κίνδυνος για την δημόσια υγεία αφού η γεώτρηση δεν χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια, όπως αναφέρει στην ανακοίνωσή της η ΔΕΥΑΕρ. Σύμφωνα με την πρόεδρο της ΔΕΥΑΕρ κα. Αγγελική Αλεβίζου: «Αναφορικά με αναλύσεις που πραγματοποίησε η Δ.Ε.Υ.Α.ΕΡ. για τον ποσοτικό προσδιορισμό του ολικού και εξασθενούς χρωμίου σε δείγματα νερού, έχουμε να σημειώσουμε τα παρακάτω:

Ελήφθησαν συνολικά 87 δείγματα νερού στις 24 & 25/10/2011 για αναλύσεις ολικού και εξασθενούς χρωμίου.

Σε ότι αφορά το ολικό χρώμιο, όλα τα δείγματα ήταν εντός των ορίων που καθορίζει η Εθνική και Κοινοτική νομοθεσία (ΚΥΑ2600/2011) για το νερό ανθρώπινης κατανάλωσης (ανώτατο αποδεκτό όριο 50 μg/l). Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η ανώτερη τιμή ολικού χρωμίου που ανιχνεύτηκε σε δείγμα του Δήμου, ήταν το 16,3 μg/l (η οποία αναφέρεται στην γεώτρηση Γέφυρα της Δ.Κ. Φούρνων που είναι εφεδρική, δεν χρησιμοποιείται στο δίκτυο ύδρευσης)

Σε 54 δείγματα η συγκέντρωση του ολ. χρωμίου ήταν από μηδενική έως 2 μg/l,

σε 17 δείγματα η συγκέντρωση του ολ. χρωμίου ήταν από 2 μg/l έως 5 μg/l,

σε 14 δείγματα η συγκέντρωση του ολ. χρωμίου ήταν από 5 μg/l έως 10 μg/l.

σε 2 δείγματα η συγκέντρωση του ολικού χρωμίου ήταν μεγαλύτερη των 10 μg/l

Σε ότι αφορά το εξασθενές χρώμιο, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η ανωτέρω παραμετρική τιμή των 50 μg/l που ισχύει για το ολικό χρώμιο, υιοθετήθηκε στην Οδηγία 98/93/ΕΚ με βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) (Guidelines for drinking water quality), ο οποίος λαμβάνοντας υπόψη τις τεχνικές δυσκολίες αναλυτικής μέτρησης του εξασθενούς χρωμίου, καθώς και την έλλειψη τοξικολογικών δεδομένων για τις επιπτώσεις του εξασθενούς χρωμίου κατά την κατάποση, δεν προτείνεται σχετική ανώτερη τιμή αποκλειστικά για το εξασθενές χρώμιο, αλλά το όριο των 50 μg/l για το ολικό χρώμιο.

Με βάση την ΔΥΓ2/οικ64340/07-06-2011/ Υπ. Υγείας και Κοιν. Αλληλεγγύης εγκύκλιο, ο Δήμος μας προέβη σε πλήρη έλεγχο όλων των σημείων δειγματοληψίας για εξασθενές χρώμιο, προκειμένου να συνδράμει στην τοξικολογική έρευνα και τη νέα εθνική βάση δεδομένων η οποία θα βοηθήσει στην παραμετροποίηση των τιμών του εξασθενούς χρωμίου, ώστε και εμείς από την πλευρά μας να συνεισφέρουμε στην άμεση παρακολούθηση και τη δυνητική λήψη μέτρων προκειμένου να διασφαλίζεται η ασφάλεια της υδροδότησης εάν αυτό καταστεί αναγκαίο».

Ανάλογες μετρήσεις στο παρελθόν είχαν αναδείξει το πρόβλημα με το εξασθενές χρώμια σε διάφορα δείγματα που πάρθηκαν στον τότε δήμο Μιδέας. Η τότε δήμαρχος Νέλλη Τζιάρου είχε καλέσει μάλιστα τους «ελεγκτές περιβάλλοντος» για να εντοπίσουν την βιομηχανία ή τις βιομηχανίες που ρύπαναν την περιοχή, χωρίς ωστόσο να υπάρξει ουσιαστικό αποτέλεσμα, αφού συνεχίστηκε η λειτουργία τους απρόσκοπτα από έλεγχους! Είναι απορίας άξιο για το πώς αδειοδοτήθηκαν τέτοιου είδους επιχειρήσεις, όταν δεν διασφαλίζετο στο που θα «έπεφταν με ασφάλεια» τα απόβλητά τους.

Σύμφωνα με στοιχεία του Πανελληνίου Κέντρου Οικολογικών Ερευνών (ΠΑΚΟΕ) σε παλαιότερες έρευνες που είχε διεξάγει στην Αργολίδα είχε εντοπίσει: «Ενδεικτικά στο Δήμο Ναυπλίου, σε δύο σημεία που έγιναν δειγματοληψίες, βρέθηκαν πως οι συγκεντρώσεις για τους εντερόκοκκους έφθαναν τα 5 μg/l και τα 7 μg/l, τα κολοβακτιρίδια τα 12 μg/l και 9 μg/l, ενώ για το εξασθενές χρώμιο τα 1,62 μg/l και 2,41 μg/l, όταν το επιτρεπόμενο όριο είναι μηδέν. Ενώ στο (σ.σ στον τότε δήμο) Δήμο Κουτσοποδίου,  σε τρία σημεία βρέθηκαν αποικίες κολοβακτηριδίων από 10-23/100 ml νερού και σε όλα τα δείγματα βρέθηκαν συγκεντρώσεις εξασθενούς χρωμίου από 2,30 μg/l έως 10,84 μg/l». Ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη προκαταρκτική εξέταση για τυχόν ευθύνες στις τότε δημοτικές αρχές.

Θα πρέπει πάντως να τονιστεί πως στα νερά των πηγών της Λέρνας, απ όπου τροφοδοτούνται με πόσιμο νερό τα δύο μεγάλα αστικά κέντρα και μικρότερα δημοτικά διαμερίσματα, δεν έχει ανιχνευτεί καμία ποσότητα εξασθενούς χρωμίου, οπότε δεν συντρέχει και κανένας κίνδυνος ανησυχίας.

Το όριο των 50μg/l

Δυστυχώς το Ελληνικό κράτος δεν έχει θεσμοθετήσει ανώτατα όρια για το εξασθενές χρώμιο, παρά μόνο για το όριο των 50 μg/l για το ολικό χρώμιο! όταν στην Ιταλία έχει θεσπιστεί 5 μg/l για το εξασθενές χρώμιο και η πολιτεία της Καλιφόρνιας έχει θέσει ως στόχο δημόσιας υγείας τα 0,02 μg/l και αναμένεται μέσα στο 2012 το όριο αυτό να γίνει νόμος.

Που συναντάται το εξασθενές χρώμιο στην διατροφή μας

Ο κ. Νίκο Κατσαρός, χημικός, επιστημονικός συνεργάτης στο «Δημόκριτο» με δημοσίευμά του στο Vita, απαντά για το χρώμιο και τα τρόφιμα:

«-Το εξασθενές χρώμιο μπορεί να εισέλθει στα καλλιεργούμενα φρούτα και λαχανικά μέσω της άρδευσης;
Το εξασθενές χρώμιο περνάει στο φυτό, αλλά καθώς εισέρχεται σε αυτό, μετατρέπεται σε τρισθενές, που δεν είναι επικίνδυνο όπως το εξασθενές. Βέβαια, μόλις περάσει στο φυτό και μέχρι να γίνει τρισθενές, επειδή είναι τοξικό, έχει προλάβει να προκαλέσει κάποια βλάβη στο φυτό. Εκτιμάται ότι επιδρά κυρίως στο μέγεθος του φυτού. Έχει παρατηρηθεί, για παράδειγμα, ότι επηρεάζει το μέγεθος των καρότων - τα κάνει πιο μικρά. Αν είναι σε πολύ υψηλές δόσεις, μπορεί να ξεράνει το φυτό. Αν τα καταναλώσει πάντως ένας άνθρωπος, δεν πρόκειται να αρρωστήσει. Ο κίνδυνος για τον άνθρωπο προέρχεται είτε απευθείας από το νερό -όταν το πίνουμε ή όταν πλενόμαστε- είτε από τη σκόνη και την αέρια μορφή του χρωμίου.
-Ποια οπωροκηπευτικά προϊόντα είναι πιο ευπαθή στο χρώμιο;
Το εξασθενές χρώμιο φτάνει μέχρι το ριζικό σύστημα των φυτών και όχι στο φύλλωμα και στους καρπούς του. Επομένως, τα προϊόντα που αναπτύσσονται κάτω από το έδαφος (καρότα, παντζάρια, πατάτες, κρεμμύδια κλπ.) είναι πιο ευάλωτα στην απορρόφηση χρωμίου. Βέβαια, όπως ήδη είπαμε, αυτό μετατρέπεται σε τρισθενές, κι έτσι δεν φτάνει σε εμάς το τοξικό εξασθενές χρώμιο. Όταν τώρα κατά το πότισμα το νερό πιτσιλάει τα φυτά, τότε το εξασθενές χρώμιο μπορεί μεν να μην περνάει από το φύλλωμα των λαχανικών (π.χ. μαρούλια, βλίτα κλπ.) στο εσωτερικό τους, μένει όμως στην επιφάνειά τους και για να απομακρυνθεί, συστήνεται σχολαστικό πλύσιμο με καθαρό νερό.
-Κατά τη θερμική επεξεργασία των λαχανικών (μαγείρεμα, ψήσιμο, βράσιμο κλπ.) το εξασθενές χρώμιο καταστρέφεται;
Όταν το χρώμιο εισχωρεί στο φυτό, δεν απομακρύνεται με την οποιαδήποτε θερμική επεξεργασία. Το εξασθενές χρώμιο δεν φεύγει από το νερό όταν αυτό βράζει.
-Όταν τα ζώα πίνουν νερό με χρώμιο, είναι δυνατό αυτό να περάσει στο κρέας τους και από εκεί στα διάφορα προϊόντα ζωικής προέλευσης, τυρί, γάλα, βούτυρο, γιαούρτι, αυγά;
Το μολυσμένο με χρώμιο νερό που μπορεί να πίνουν κάποια ζώα μετατρέπεται σε τρισθενές, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου στη συνέχεια αποβάλλεται. Συνεπώς, δεν κινδυνεύουμε από την κατανάλωση κρέατος ή άλλων προϊόντων ζωικής προέλευσης. Τα ζώα, όμως, είναι δυνατό να αρρωστήσουν καθώς, μέχρι να μετατραπεί το εξασθενές χρώμιο σε τρισθενές, μπορεί να προλάβει να τους προκαλέσει βλάβες.
-Κινδυνεύουμε από την κατανάλωση τροφίμων και ποτών που παρασκευάζονται από βιομηχανίες που χρησιμοποιούν μολυσμένο με χρώμιο νερό;
Αυτό είναι ένα πρόβλημα στο οποίο δεν μπορούμε να απαντήσουμε με απόλυτη βεβαιότητα. Γι’ αυτό, χρειάζεται να γίνουν έλεγχοι και χημικές αναλύσεις σε λαχανικά και τρόφιμα που παράγονται από βιομηχανίες της περιοχής. Γενικά, όταν το τρισθενές χρώμιο είναι πάνω από τα επιτρεπτά όρια (50 μgr/l) στα τρόφιμα και στο νερό, τότε προκαλούνται βλάβες στα νεφρά, ενώ επηρεάζεται το αμυντικό σύστημα του οργανισμού και ο μεταβολισμός των οστών».

Μηδενικά όρια

Από τις 7 Ιουνίου 2011 το υπουργείο Περιβάλλοντος έχει αποστείλει εγκύκλιο στους ΟΤΑ καλώντας τους να μετράνε το εξασθενές χρώμιο στο δίκτυο ύδρευσης.

Το υπουργείο Περιβάλλοντος από τη πλευρά του, επισήμως δεν παίρνει θέση στο ζήτημα, ανεπισήμως ωστόσο αναφέρει ότι στη βάση της αρχής της πρόληψης θα πρέπει να τεθούν όρια στο πόσιμο νερό και να επιβληθούν έλεγχοι. Μάλιστα, ένα χρόνο πριν, στην Αθήνα το υπουργείο Περιβάλλοντος είχε διοργανώσει Διεθνή Συνδιάσκεψη για το εξασθενές χρώμιο με τη συμμετοχή αξιωματούχων και επιστημόνων από όλον τον κόσμο.

Το βασικό συμπέρασμα της Συνδιάσκεψης ήταν, σύμφωνα με το δελτίο Τύπου που εξέδωσε το υπουργείο τότε (7.2.2011), ότι «κρίθηκε ότι είναι βάσιμες οι απόψεις που υποστηρίζουν την αναγκαιότητα αναθεώρησης της νομοθεσίας για το πόσιμο νερό και της θέσπισης αυτόνομων ορίων για το εξασθενές χρώμιο. Υπήρξε συμφωνία μεταξύ των ομιλητών ότι τα υπάρχοντα διεθνή όρια για το ολικό χρώμιο, τα οποία είναι 100 mg/lt στις ΗΠΑ (EPA), 50 mg/lt στην Ε.Ε. (Οδηγία για το Πόσιμο Νερό), και επίσης 50 mg/lt από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), δεν είναι βέβαιο ότι εγγυώνται την προστασία της δημόσιας υγείας. Η σύμβουλος της Ε.Ε. δεσμεύθηκε να ευαισθητοποιήσει τα αρμόδια όργανα της Ε.Ε. και κάλεσε την Ελλάδα, σε συνεργασία με άλλες χώρες που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα, να αναλάβει πρωτοβουλία προς την κατεύθυνση αυτή»!

Η επικρατούσα άποψη σε όλο τον οικολογικό χώρο είναι πως απ την στιγμή που ανιχνεύεται εξασθενές χρώμιο, ακόμα και σε ελάχιστη ποσότητα, στο πόσιμο νερό, θα πρέπει να θεωρείται ακατάλληλο για πόση.

Σε κάθε περίπτωση δεν θα πρέπει να υπάρξουν οι συνηθισμένες Ελληνικές ακρότητες και να χαρακτηριστούν λαθεμένα όλα τα νερά της κάθε περιοχής όπου σε κάποιες πηγές μπορεί να ανιχνεύτηκε εξασθενές χρώμιο, μολυσμένα, ενώ απ την άλλη ο εφησυχασμός των δήμων μπορεί να οδηγήσει σε απαξίωση των επιστημονικών συμπερασμάτων και να θέσει σε κίνδυνο την ζωή των πολιτών.