Ανάπτυξη και περιβάλλον

Άρθρο του Άκη Ντάνου

ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ, η επικρατούσα καπιταλιστική ή σοσιαλιστική άποψη τοποθετούσε την προτασία του περιβάλλοντος έξω από την σφαίρα του κέρδους, είτε γιατί μέσω της έλειψες μέσων προστασίας απολάμβανε χαμηλότερου κόστους παραγωγής και μεγιστοποιούσε το κέρδος μεταφέροντας το κόστος αποκατάστασης στους πολίτες (καπιταλισμός), είτε αποβλέπωντας στην ταχεία ικανοποίσηση των κοινωνικών αναγκών, παρέβλεπε την αναγκαιότητα προστασίας του (οικονομισμός- υπαρκτός σοσιαλισμός).

Η ΜΑΡΞΙΚΗ κριτική στην καταστροφή του περιβάλλοντος από την καπιταλιστική ανάπτυξη, αν δεν περιορίζεται σε μια υποσημείωση του “Κεφαλαίου” του Μαρξ, όπου υπεύθυνη ειναι η καπιταλιστική ανάπτυξη χωρίς περαιτέρω διευκρινήσεις, αναζητεί τα αίτια της καταστροφής μόνο στον καταμερισμό του κόστους αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος, αν δηλαδή μπορεί να αφωμειωθεί στο κόστος παραγωγής ή να επιφορτιστεί στο κράτος, στο πλαίσιο των κοινωνικών-περιβαλλοντικών υποχρεώσεών του.

ΤΟ ΛΑΘΟΣ των μαρξιστών επιστημώνων ειναι ο εγκλοβισμός τους στον οικονομισμό, παραβλέπωντας την τρομερη προσαρμοστικότητα του καπιταλισμού σε νέες συνθήκες παραγωγής. Η προσπάθεια αύξησης του καπιταλιστικού κέρδους, η οποία οδήγησε συνειδητά ή ασυνείδητα στην καταστροφή του περιβάλλοντος, δημιούργησε συνάμα και ένα νέο τοπίο κερδοφορίας λόγω της σπανιότητας πλέον καθαρών φυσικών αγαθών, όπως ο αέρας, το νερό και η το φυσικά έφορο έδαφος καθώς και στην μείωση των φυσικά παραγόμενων προιόντων.

Η ΣΠΑΝΙΟΤΗΤΑ αυτή μετέτρεψε αγαθά, που κάποτε ήταν στην διάθεση όλων, σε σπάνια, με αποτέλεσμα να αποκτίσουν υψηλή συναλλαγματική αξία, όπως το εμφιαλομένο φυσικό νερό ή τα βιολογικά προιόντα. Δεν είναι τυχαίο μάλιστα που εταιρίες προόθησης μεταλλαγμένων, όπως η Μοσάντο, εμπορεύονται και βιολογικά προϊόντα παράλληλα με τα μεταλαγμένα.

Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ του περιβάλλοντος δεν συμβαδίζει με οποιαδήποτε οικονομίστικη ανάπτυξη χωρίς να υφίσταται τις σοβαρές επιπτώσεις της τελευταίας. Ειναι προφανές πως όχι μόνο το πλεόνασμα των προϊόντων, αλλά και η απλή καπιταλιστική παραγωγή που καλύπτει της παραγόμενες ανάγκες των πολιτών, πέρα από τον ταξικό της χαρακτήρα, δημιουργεί προυποθέσεις καπιταλιστικής εκμετάλλευσης και στα παράγωγα αποτελέσματά της.