Ανάπτυξη και περιβάλλον

Άρθρο του Άκη Ντάνου

ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ, η επικρατούσα καπιταλιστική ή σοσιαλιστική άποψη τοποθετούσε την προστασία του περιβάλλοντος έξω από την σφαίρα του κέρδους, είτε γιατί μέσω της έλειψες μέσων προστασίας απολάμβανε χαμηλότερου κόστους παραγωγής και μεγιστοποιούσε το κέρδος μεταφέροντας το κόστος αποκατάστασης στους πολίτες (καπιταλισμός), είτε αποβλέποντας στην ταχεία ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών, παρέβλεπε την αναγκαιότητα προστασίας του (οικονομισμός- υπαρκτός σοσιαλισμός).

Η ΜΑΡΞΙΚΗ κριτική στην καταστροφή του περιβάλλοντος από την καπιταλιστική ανάπτυξη, αν δεν περιορίζεται σε μια υποσημείωση του “Κεφαλαίου” του Μαρξ, όπου υπεύθυνη είναι η καπιταλιστική ανάπτυξη χωρίς περαιτέρω διευκρινήσεις, αναζητεί τα αίτια της καταστροφής μόνο στον καταμερισμό του κόστους αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος, αν δηλαδή μπορεί να αφομοιωθεί στο κόστος παραγωγής ή να επιφορτιστεί στο κράτος, στο πλαίσιο των κοινωνικών-περιβαλλοντικών υποχρεώσεών του.

ΤΟ ΛΑΘΟΣ των μαρξιστών επιστημόνων είναι ο εγκλωβισμός τους στον οικονομισμό, παραβλέποντας την τρομερή προσαρμοστικότητα του καπιταλισμού σε νέες συνθήκες παραγωγής. Η προσπάθεια αύξησης του καπιταλιστικού κέρδους, η οποία οδήγησε συνειδητά ή ασυνείδητα στην καταστροφή του περιβάλλοντος, δημιούργησε συνάμα και ένα νέο τοπίο κερδοφορίας λόγω της σπανιότητας πλέον καθαρών φυσικών αγαθών, όπως ο αέρας, το νερό και η το φυσικά έφορο έδαφος καθώς και στην μείωση των φυσικά παραγόμενων προϊόντων.

Η ΣΠΑΝΙΟΤΗΤΑ αυτή μετέτρεψε αγαθά, που κάποτε ήταν στην διάθεση όλων, σε σπάνια, με αποτέλεσμα να αποκτήσουν υψηλή συναλλαγματική αξία, όπως το εμφιαλωμένο φυσικό νερό ή τα βιολογικά προϊόντα. Δεν είναι τυχαίο μάλιστα που εταιρίες προώθησης μεταλλαγμένων, όπως η Μοσάντο, εμπορεύονται και βιολογικά προϊόντα παράλληλα με τα μεταλλαγμένα.

Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ του περιβάλλοντος δεν συμβαδίζει με οποιαδήποτε οικονομίστικη ανάπτυξη χωρίς να υφίσταται τις σοβαρές επιπτώσεις της τελευταίας. Είναι προφανές πως όχι μόνο το πλεόνασμα των προϊόντων, αλλά και η απλή καπιταλιστική παραγωγή που καλύπτει της παραγόμενες ανάγκες των πολιτών, πέρα από τον ταξικό της χαρακτήρα, δημιουργεί προϋποθέσεις καπιταλιστικής εκμετάλλευσης και στα παράγωγα αποτελέσματά της.