Εικόνα

Άρθρο της Μαργαρίτας Γουέσσελινγκ

Τι κάνει κάτι να είναι καλό έργο καλλιτέχνης? Δεν μπορεί να είναι η ομορφιά του. Έχω δει πολλά έργα που ήταν πολύ άσχημα, και παρόλα αυτά, είναι αποδεχτά σαν έργα τέχνης, μελετούνται, συζητούνται, έχουν την θέση τους στο πάνθεον των καλλιτεχνικών έργων του πολιτισμού. Άλλα έργα που είναι έξοχα, δεν συζητούνται καθόλου, δεν παρατηρούνται καν. Κάποιοι θα έλεγαν ότι είναι το ποσοστό της προσπάθειας του καλλιτέχνη και οι ικανότητες που χρησιμοποιεί, που κάνουν το έργο του να είναι καλό η κακό. Αλλά και πάλι, κάποια από τα «μεγαλύτερα» έργα τέχνης πήραν πέντε λεπτά να πραγματοποιηθούν, ενώ άλλα, που χρειάστηκαν πολλά χρόνια και ενεργοποιούν πολλές γνώσεις, δεν αξίζουν τον κόπο να τα κοιτάξεις.
Καλά, και οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν χρόνο για τέτοιες σκέψεις και ζητήματα. Οι περισσότεροι πιστεύουν όμως, ότι υπάρχει ποιότητα κάπου. Μπορεί να μην μπορούν να την έχουν αυτοί, δεν έχουν λεφτά και εκπαίδευση, πρέπει να δουλέψουν κτλ., αλλά πιστεύουν ότι κάπου υπάρχουν αυτά τα «λεπτά πράγματα», θα μπορούσες να τα δεις εάν είχες το χρόνο και εάν ήξερες που να τα βρεις.
Και μια ημέρα, δυο νέοι, μια κοπέλα και ο φίλος της, πήραν άδεια από την δουλειά και πήγαν να αναζητήσουν αυτή την ποιότητα. Πήγαν σε ένα γνωστό μουσείο, ιδιοκτησία μίας πλούσιας κυρίας, που περιείχε επίσης την συλλογή πινάκων της (είχαν κάνει μεγάλη προσπάθεια για να μαζέψουν την τιμή των εισιτηρίων).
Για μια ημέρα περπάτησαν στις αίθουσες του μουσείου. Πήγαν πάνω από τις σκάλες και κάτω από τις σκάλες. Είδαν πίνακες του μεσαίωνα, πίνακες της αναγέννησης, κλασσικους και ιμπρεσιονιστικούς και μοντέρνους πίνακες. Είδαν όλους τους πίνακες του μουσείου. Και κάθε φορά στάθηκαν μπροστά στις ίδιες ερωτήσεις—γιατί είναι ωραίο αυτό? Αυτός ο πίνακας, τι έχει που τον ξεχωρίζει από όλους τους άλλους πίνακες που μπορούσε να έχει αγοράσει η κύρια? Είναι πιο ωραίο από αυτόν που κρέμεται δίπλα του? Ή λιγότερο ωραίο? Τι κάνει τη διαφορά? Δεν μπορούσαν να διακρίνουν. Οι νέοι δεν συνήθιζαν να βλέπουν πίνακες, συνήθιζαν να βλέπουν τηλεόραση και ταινίες, ίσως γι’ αυτό δεν είχαν την σωστή αίσθηση της τέχνης. Έκαναν γερή προσπάθεια όμως. Είδαν πίνακες όλη την ημέρα, μέχρι που κουράστηκαν και πήγαν μαραμένοι να μαζέψουν τα παλτό τους από τη ρεσεψιόν.
Τα παλτό τα κρατούσε μια κοπέλα που καθόταν πίσω από ένα μεγάλο τετράγωνο παράθυρο, σε ένα δωμάτιο ειδικά για τα παλτό και τις τσάντες των πελατών. Έδωσαν τις ετικέτες τους στην κοπέλα, και αυτή τους έδωσε τα παλτό από το παράθυρο. Πήραν τα παλτό και έστριψαν να φεύγουν. Αλλά όταν έφτασαν στην πόρτα του μουσείου, το αγόρι είπε, «Δεν την είδες την κοπέλα στο παράθυρο? Έμοιαζε τελείως με μια μαντόνα σε έναν πίνακα από το 16ου αιώνα!» Και η κοπέλα είπε «Ναι, έχεις δίκιο! Είχε τα ίδια μαλλιά και το ίδιο σχήμα προσώπου! Καθόταν με τον ίδιο τρόπο και έσκυβε το κεφάλι της με τον ίδιο ήπιο τρόπο όπως η μαντόνα, που την κάνει τόσο όμορφη! Να πάμε πίσω να την ξανακοιτάξουμε?»
Και έτσι επέστρεψαν να δουν τον τελευταίο πίνακα, τον πιο ωραίο, αυτόν που άρχισαν να τον καταλαβαίνουν.
Μαργαρίτα Γουέσσελινκ